Ο μήνας Ιανουάριος πήρε το όνομά του από διπρόσωπο θεό Ιανό, της Ρώμης (ή της Νέας Ρώμης). Ο Ιανός ήταν ο θεός κάθε αρχής στη ρωμαϊκή μυθολογία και προστάτης των πυλών και των διόδων της πόλης.
Οι Έλληνες τον ονόμαζαν Γαμηλιών (από 21 Ιανουαρίου-19 Φεβρουαρίου), επειδή στη διάρκειά του γίνονταν στην Αττική οι περισσότεροι γάμοι.
Στον Ιανουάριο ο λαός μας έχει δώσει διάφορες ονομασίες, όπως το Γενάρης επειδή τότε γεννούν τα γιδοπρόβατα, και Μεσοχείμωνας επειδή είναι ο μεσαίος από τους μήνες του χειμώνα, όπως δηλώνει και η παροιμία «ως τα’ Αϊ-Γιαννιού, τρυγόνα, είναι η φούρια του χειμώνα». Είναι επίσης και ο μήνας με το λαμπρότερο φεγγάρι: «Του Γενάρη το φεγγάρι παρά ώρα μέρα μοιάζει». Ονομάζεται και Γατόμηνας επειδή στη διάρκειά του ζευγαρώνουν οι γάτες, και Μεγάλος μήνας ή Τρανός μήνας ή Μεγαλομηνάς γιατί είναι ο πρώτος μήνας του έτους και σε αντιδιαστολή με τον Φεβρουάριο, που είναι «κουτσός» (Κουτσοφλέβαρος). Οι αλκυονίδες ημέρες τού έχουν δώσει και την ονομασία «γελαστός», αλλά είναι επίσης γνωστός και ως «κλαδευτής»: «Γενάρη μήνα κλάδευε, φεγγάρι μη γυρεύεις». Άλλες ονομασίες: Γενολοήτης (επειδή αυτόν τον μήνα γεννοβολούν τα κοπάδια), Κρυαρίτης γιατί είναι ο πιο κρύος μήνας.
πηγή: http://el.wikipedia.org
trupiakaltsa 